Przez lata (od 1989 r.) stowarzyszenia zwykłe mogły finansować swoje działania jedynie ze składek. Ponadto nie miały osobowości prawnej, a z upływem czasu sądy i instytucje nabierały coraz większego przekonania, że w związku z tym stowarzyszenia zwykłe prawie niczego nie mogą.
W takiej formule stowarzyszenia zwykłe obumierały. Sytuację postanowiono zmienić i w 2015 uchwalono nowelizację ustawy – Prawo o stowarzyszeniach. Najważniejsze jej przepisy weszły w życie w maju 2016 r. Od tej pory stowarzyszenia zwykłe mogą się legitymować ułomną osobowością prawną, co zasadniczo zmienia ich sytuację. Mogą też korzystać z wielu źródeł finansowania swoich działań. W cyklu “Nowe źródła finansowania stowarzyszeń zwykłych” staramy się opisać te możliwości.
PYTANIE STOWARZYSZENIA ZWYKŁEGO
Jesteśmy świeżo założonym stowarzyszeniem zwykłym (5 osób, przedstawiciel). Dopiero zaczynamy, mamy fajny pomysł na działania edukacyjne. Prawie wszystko robimy sami – społecznie, ale czasami za coś trzeba zapłacić, a nie za bardzo mamy na to pieniądze. Niedługo będą dni naszej miejscowości, będzie sporo ludzi. Czy możemy chodzić z puszką, zbierając na te nasze działania? Czy musimy się pytać kogoś o zgodę?
DORADCZYNI SERWISU PORADNIK.NGO.PL ODPOWIADA
Do czasu nowelizacji ustawy – Prawo o stowarzyszeniach (do 20 maja 2016 r.) jedynym źródłem finansowania działań stowarzyszenia zwykłego były składki członkowskie.
Nowelizacja Prawa o stowarzyszeniach zmieniła ten stan rzeczy. Stowarzyszenia zwykłe mogą od 20 maja 2016 r. zdobywać środki na wiele sposobów.
Katalog źródeł finansowania określony w ustawie obejmuje:
ustawa – Prawo o stowarzyszeniach, art. 42. ustępy 2 i 3
- Stowarzyszenie zwykłe uzyskuje środki na działalność ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z majątku stowarzyszenia oraz ofiarności publicznej (wyróżn. red).
- Stowarzyszenie zwykłe może otrzymywać dotacje na zasadach określonych w odrębnych przepisach.
Zatem stowarzyszenie zwykłe korzystając z możliwości pozyskiwania środków w ramach ofiarności publicznej mogą prowadzić zbiórki publiczne.
Co to jest zbiórka publiczna?
Zbiórką publiczną jest zbieranie ofiar w gotówce lub naturze w miejscu publicznym na cele pożytku publicznego (np. kulturę, edukację, pomoc dobroczynną – cele mieszczące się w sferach zadań publicznych, wymienionych w ustawie o pożytku albo na cele religijne).
Zbiórkę mogą prowadzić organizacje pozarządowe (a więc także stowarzyszenia zwykłe) oraz komitety społeczne powołane w celu przeprowadzenia zbiórki. By taka zbiórka była zgodna z prawem musi zostać zgłoszona do portalu zbiorki.gov.pl.
Jak zgłosić zbiórkę publiczna?
Zbiórkę zgłasza się, wypełniając zgłoszenie zbiórki publicznej. Można to zrobić elektronicznie przez system informatyczny (ePUAP) albo za pomocą tradycyjnej poczty wysyłając zgłoszenie do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Jeśli zgłoszenie zostanie poprawnie wypełnione i dostarczone, informacja o tym pojawi się w portalu i będzie można przeprowadzić zbiórkę.
W zgłoszeniu podaje się m.in. dane organizatora, cel zbiórki publicznej, termin jej przeprowadzenia czy liczbę wolontariuszy zaangażowanych w zbiórkę. Cel zbiórki musi być zgodny z celami pożytku publicznego i oczywiście, jeśli organizatorem jest stowarzyszenie zwykłe, z celami wyznaczonymi w regulaminie stowarzyszenia.
Po zakończeniu zbiórki należy sporządzić „sprawozdanie z przeprowadzenia zbiórki publicznej”, a po wydaniu zebranych środków także „sprawozdanie z rozdysponowania ofiar”.
Zgłoszenie i sprawozdanie zbiórki – droga elektroniczna
Do elektronicznego zgłoszenia zbiórki i sprawozdania się z niej konieczne jest konto na ePUAP (można też użyć płatnego podpisu elektronicznego).
WAŻNE: Aby uzyskać profil zaufany, czyli bezpłatną formę potwierdzania tożsamości danej osoby (osoby, nie organizacji!) w kontaktach z administracją, trzeba założyć konto i profil zaufany na platformie ePUAP (www.epuap.gov.pl), a potem udać się raz do urzędu by potwierdzić, że jest się osobą, która zakładała konto. Może to być urząd wojewódzki, oddział ZUS, urząd skarbowy, placówki poczty polskiej, banki, konsulaty. Lista uprawnionych urzędów znajduje się na portalu www.epuap.gov.pl.
Więcej o zakładaniu konta na ePUAP: Nowe zbiórki publiczne: załóż profil bezpłatny.
Zgłoszenie i sprawozdanie zbiórki – formularz papierowy
Zbiórki można zgłaszać (oraz się z nich sprawozdawać) wysyłając formularz drogą tradycyjną (pocztą) lub zanosząc osobiście do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Warszawie (ul. Batorego 5, 02-591 Warszawa). Obsługujący portal urzędnicy wprowadzają te dane na zbiorki.gov.pl.
Zgłoszenie (sprawozdanie) papierowe musi zostać opatrzone własnoręcznym podpisem osoby uprawnionej do reprezentowania organizatora zbiórki.
Formularze zgłoszenia zbiórki publicznej wraz z wypełnionymi przykładami znajdziesz w PORADNIK.NGO.PL (zobacz formularze).
Zbiórka publiczna dla stowarzyszenia zwykłego. Czyli?
Stowarzyszenie zwykłe od 20 maja 2016 r. może przeprowadzić zbiórkę publiczną jeśli jest wpisane zgodnie z nowymi zasadami w ewidencji stowarzyszeń zwykłych prowadzonej przez starostę. Tak będzie w przypadku stowarzyszeń zwykłych, które powstały PO 20 maja 216 r.
Stowarzyszenia zwykłe powstałe PRZED 20 maja 2016 r. (na starych zasadach – sprzed nowelizacji), by przeprowadzić zbiórkę publiczną muszą się najpierw przerejestrować do nowej ewidencji. Zobacz, jak to zrobić: Jak dostosować stowarzyszenie zwykłe do nowych przepisów. 7 wskazówek, Jak dostosować stowarzyszenie zwykłe do nowych przepisów. REGON i NIP).
ODPOWIADAJĄC NA PYTANIE STOWARZYSZENIA ZWYKŁEGO
Zgodnie z art. 42 ust. 2 ustawy – Prawo o stowarzyszeniach, stowarzyszenie zwykłe może przeprowadzić zbiórkę publiczną, zgłaszając ją do portalu zbiorki.gov.pl. Jeśli zbiórka ma być prowadzona w czasie imprezy organizowanej przez kogoś innego, stowarzyszenie zwykłe powinno także zapytać się o zgodę organizatorów. Cel określony w zgłoszeniu musi być zgodny z celami w regulaminie stowarzyszenia zwykłego i ma mieścić się w katalogu celów (sfer) pożytku publicznego. Zgłoszenie musi być podpisane przez przedstawiciela stowarzyszenia zwykłego. Warto pamiętać, że puszki do których będą zbierane pieniądze powinny być oznaczone informacjami identyfikacyjnymi zbiórki (nazwa, cel, dane organizatora oraz numer zbiórki publicznej). To samo dotyczy także identyfikatorów dla osób (np. wolontariuszy) prowadzących zbiórkę.
Źródło: ngo.pl